Đăng ngày: 09:36 29-07-2025

Tái chế chất thải rắn xây dựng làm lớp móng đường đô thị là giải pháp bền vững, giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, việc sử dụng vật liệu tái chế nên tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu kỹ thuật theo TCVN 13694:2023.

Tái sử dụng chất thải rắn xây dựng như bê tông vụn, gạch vỡ, vữa trong xây dựng đường giao thông đô thị không còn là khái niệm xa lạ. Đây là hướng đi xanh, góp phần giảm tải cho các bãi rác, đồng thời tiết kiệm chi phí vật liệu truyền thống. Tuy nhiên, không phải loại chất thải nào cũng có thể tận dụng để làm móng đường. Nếu không có tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng, việc sử dụng vật liệu tái chế sẽ tiềm ẩn rủi ro về chất lượng công trình, gây lún nứt, mất an toàn giao thông.

Trước thực tế đó, Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13694:2023 được ban hành nhằm hướng dẫn cụ thể các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử đối với cấp phối tái chế từ chất thải rắn xây dựng dùng cho lớp móng đường giao thông đô thị. Tiêu chuẩn này là cơ sở quan trọng để kiểm soát chất lượng vật liệu tái chế ngay từ đầu, đảm bảo an toàn kỹ thuật và phù hợp với điều kiện vận hành trong môi trường đô thị.

TCVN 13694:2023 nêu rõ chỉ được sử dụng chất thải rắn xây dựng có nguồn gốc từ bê tông và vật liệu xây không nung, không lẫn các tạp chất hữu cơ, đất, bùn hoặc thành phần nguy hại. Nguồn cấp phối phải được phân loại, sàng lọc, xử lý và đảm bảo không chứa kim loại nặng hay chất độc hại.

Tiêu chuẩn cũng yêu cầu vật liệu sau xử lý phải đồng đều, sạch và ổn định, giúp đảm bảo khả năng chịu lực và độ bền cho kết cấu móng đường. Phân loại cấp phối phù hợp với từng hạng mục công trình.

TCVN 13694:2023 chia cấp phối tái chế thành hai loại chính: Loại I chỉ sử dụng vật liệu tái chế từ bê tông; Loại II kết hợp vật liệu từ bê tông và gạch xây.

Việc tái chế chất thải rắn làm lớp móng mặt đường giao thông đô thị nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, cấp phối được phân loại theo kích cỡ hạt, phù hợp với từng vị trí như móng trên, móng dưới hoặc lớp lót móng. Việc phân loại này giúp chọn đúng loại vật liệu tái chế theo yêu cầu thiết kế công trình, nâng cao hiệu quả thi công và tuổi thọ công trình.

Một trong những yêu cầu quan trọng nhất của tiêu chuẩn là khả năng chịu tải của cấp phối tái chế. Vật liệu phải có độ chặt cao, không dễ bị lún hoặc vỡ vụn dưới áp lực. Đặc biệt, chỉ số CBR (khả năng chịu tải của vật liệu dưới điều kiện ngâm nước) phải đạt tối thiểu theo mức quy định.

Độ ẩm tối ưu, khả năng thấm nước, giới hạn chảy và độ dẻo của vật liệu cũng phải nằm trong khoảng an toàn – nhằm đảm bảo móng đường không bị biến dạng khi gặp thời tiết mưa nhiều hoặc tải trọng xe lớn.

Việc ban hành và áp dụng TCVN 13694:2023 là bước đi cần thiết để kiểm soát chất lượng vật liệu tái chế ngay từ khâu đầu vào, tạo nền tảng cho các dự án giao thông đô thị sử dụng vật liệu tái chế một cách an toàn, hiệu quả và bền vững. Bên cạnh lợi ích kinh tế, việc này còn giúp giảm lượng chất thải xây dựng ra môi trường – vấn đề ngày càng nhức nhối tại các đô thị lớn. Tuy nhiên, các đơn vị thi công, nhà sản xuất vật liệu tái chế và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo việc triển khai tiêu chuẩn này được thực hiện nghiêm túc và đồng bộ.

TCVN 13694:2023 không chỉ là bộ khung kỹ thuật mà còn là bước đệm quan trọng để ngành giao thông đô thị Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững. Khi chất thải xây dựng không còn là gánh nặng mà trở thành nguồn tài nguyên tái sử dụng hiệu quả – đó chính là thành công của mô hình kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực hạ tầng.

 An Dương (vietq.vn)