Đăng ngày: 14:50 13-11-2024

Chọn cây trội và khảo nghiệm giống là những khâu quan trọng nhất trong các chương trình chọn giống cây rừng. Cây trội hay cây ưu trội là những cây được tuyển chọn trong rừng tự nhiên, rừng trồng, rừng giống chuyển hóa, rừng giống trồng, vườn giống, cây trồng phân tán, được công nhận để cung cấp vật liệu nhân giống. Chọn cây lấy gỗ hay cây lâm sản ngoài gỗ hoặc cây trồng rừng phòng hộ đều cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của chọn lọc cây trội.

Trong đó quan trọng nhất là chỉ tiêu chọn lọc chính được xác định theo mục tiêu của chương trình chọn giống, giá trị kiểu hình của cây trội phải có độ vượt so với trị số trung bình của quần thể ít nhất 1,5 lần độ lệch chuẩn. Chọn cây trội, khảo nghiệm giống kết hợp với các phương thức nhân giống phù hợp với đặc điểm của từng loài cây và từng mục tiêu chọn giống, có thể tạo ra các rừng trồng có năng suất và chất lượng cao. 

Đặc biệt để chọn cây trội đáp ứng được những yêu cầu kỹ thuật theo quy định nên tuân theo hướng dẫn tại Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8755:2024 giống cây lâm nghiệp - cây trội do Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra đối với cây trội cho loài cây lấy gỗ và loài cây lâm sản ngoài gỗ thân gỗ.

Lựa chọn cây trội để lấy gỗ theo tiêu chuẩn giúp nâng cao năng suất chất lượng rừng trồng. Ảnh minh họa

Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra đối với cây trội thuộc loài cây lấy gỗ được tiêu chuẩn này hướng dẫn cụ thể: Về hình thái yêu cầu thân cây phải thẳng, tròn đều, không xoắn vặn, cành nhánh nhỏ, cây phát triển tốt. Tuổi cây sinh trưởng nhanh tối thiểu 3 tuổi. Loài cây sinh trưởng chậm tối thiểu 7 tuổi.

Đường kính ngang cây trội trong rừng trồng, rừng giống trồng nên có độ vượt so với trị số bình quân của quần thể cây xung quanh ít nhất 25%. Cây trội trong rừng tự nhiên có đường kính ≥ 20 cm. Cây trồng phân tán có độ vượt so với trị số bình quân của quần thể cây xung quanh ít nhất 25%.

Chiều cao cây trội trong rừng trồng, rừng giống trồng có độ vượt so với trị số bình quân của quần thể cây xung quanh ít nhất 10 %. Cây trội trong vườn giống có độ vượt trội tối thiểu 5% so với trị số bình quân của 20% gia đình tốt nhất trong vườn giống. Cây trội trong rừng tự nhiên có chiều cao cây đã tham gia vào tán rừng.

Cây trồng phân tán có độ vượt so với trị số bình quân của quần thể cây xung quanh ít nhất 10%. Chiều cao dưới tối thiểu bằng 1/2 chiều cao của cây. Không có triệu chứng bị sâu bệnh gây hại.

Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra đối với cây trội thuộc loài cây thân gỗ lấy quả và hạt được quy định cây sinh trưởng và phát triển tốt, tán xum xuê, có nhiều quả đồng đều. Sản phẩm chính đối với cây trội trong rừng trồng phải có năng suất quả hoặc hạt của cây trội có độ vượt ít nhất 15% so với bình quân của quần thể cây xung quanh. Đường kính quả hoặc hạt của cây trội có độ vượt ít nhất 5% so với đường kính quả bình quân của quần thể cây xung quanh. Hoặc khối lượng 1.000 quả hoặc hạt của cây trội có độ vượt ít nhất 5% so với bình quân của quần thể cây xung quanh. Đối với cây trội trong rừng tự nhiên và cây trồng phân tán cây có nhiều quả hoặc hạt, quả hoặc hạt lớn, đồng đều. Không có triệu chứng bị sâu bệnh gây hại.

Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra đối với cây trội thuộc loài cây thân gỗ lấy tinh dầu cây phải sinh trưởng phát triển tốt, thân thẳng, chiều cao dưới cành lớn, ít cảnh nhỏ. Cây lấy tinh dầu từ quả phải có tán lá xum xuê, nhiều quả. Hàm lượng tinh dầu được chiết xuất từ các bộ phận của cây trội có độ vượt ít nhất 5% so với lượng sản phẩm bình quân của lâm phần. Chất lượng tinh dầu của cây trội đáp ứng được yêu cầu quy định hiện hành.Không có triệu chứng sâu bệnh.

Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra đối với cây trội thuộc loài cây thân gỗ lấy nhựa cây cũng phải phát triển tốt. Sản lượng nhựa thu được trong cây trội cao hơn tối thiểu 15% so với bình quân của quần thể cây xung quanh. Chất lượng nhựa đáp ứng được mục đích sử dụng của từng loài cây.

Ngoài ra tiêu chuẩn cũng hướng dẫn khi ghi biển phải được gắn lên cây trội phải có đầy đủ nội dung biển hiệu như tên loài cây; số hiệu cây trội; địa điểm; tọa độ.

Đặt mua tài liệu: TCVN 8755:2024

An Dương (theo vietq.vn)